Heb je sinds de bevalling last van slaapproblemen (zonder dat de baby je wakker houdt) en/of akelige dromen? Daarnaast van vermoeidheid, lusteloosheid, geheugen- of concentratieproblemen? Of ben je sneller geïrriteerd, of schrikachtig? Heb je het gevoel gehad tijdens de bevalling dat jouw leven of dat van je baby in gevaar was? Zijn er lichamelijke of psychische grenzen overschreden tijdens je bevalling? Beïnvloeden herinneringen van de bevalling je in het dagelijks leven of in het contact met je baby je op een negatieve manier? Voel je schaamte, schuld, frustratie en/of machteloosheid?

Negen procent van de vrouwen vindt de bevalling een traumatische ervaring. Jaarlijks ontwikkelt zich bij ruim tweeduizend vrouwen een Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS) na de bevalling. Je kunt een trauma oplopen als je persoonlijke en ingrijpende gebeurtenissen hebt meegemaakt, maar ook als je er getuige van bent geweest. Bijvoorbeeld als je je partner hebt zien bevallen. Zodoende kan trauma dus ook partners treffen!

Kenmerken van een bevallingstrauma

Herbelevingen

Herbelevingen zijn heel levendige herinneringen aan het trauma, bijna alsof je het opnieuw meemaakt. Meestal gebeurt dit naar aanleiding van een gebeurtenis in het dagelijks leven die aan het trauma doet denken. Vrouwen kunnen opeens herbelevingen krijgen bij het zien van een bevalling op televisie, wanneer ze het ziekenhuis voorbijrijden, het zien van een zwangere vrouw of wanneer een geur doet denken aan de bevalling. Soms komen de herbelevingen zonder aanleiding, of blijven ze een tijdje weg (tot een volgende zwangerschap bijvoorbeeld).

Negatieve gedachten en stemming

Hier vallen onder andere onder: schuldgevoelens (ik heb niet goed voor mijn kind gezorgd, ik ben geen goede moeder, het verloop van de bevalling is mijn schuld), weinig zelfvertrouwen en/of wantrouwen van anderen, moeite om te genieten van dingen die je eerder wel leuk vond, ervaren van angst, boosheid of schaamte.

Vermijden

Dit gaat om het vermijden van situaties, prikkels, plaatsen, gespreksonderwerpen, voorwerpen, gedachten en gevoelens die (mogelijk) aan het trauma doen herinneren. Vaak gebeurt dit bewust, maar niet altijd. Vrouwen kunnen bepaalde televisieprogramma’s gaan vermijden, niet bij anderen op kraambezoek gaan, niet meer zwanger durven worden, niet naar het ziekenhuis of verloskundigenpraktijk durven voor de nacontrole. Zij zijn dan bang dat er over de bevalling gesproken wordt, zodat zij weer herinnerd worden aan hun eigen nare bevalling.

Prikkelbaar

Hierbij moet worden gedacht aan snel geïrriteerd zijn, concentratie- en slaapproblemen, snel schrikken, en erg op je hoede zijn. Vrouwen kunnen moeite hebben met slapen omdat zij hyperalert zijn (of alles wel goed gaat met hun kindje) of omdat zij bang zijn in slaap te vallen vanwege akelige dromen over de bevalling.

Gevolgen trauma

Trauma na de bevalling die onvoldoende herkend wordt en niet behandeld wordt, kan gevolgen hebben voor het postpartum ouderschap. Denk bijvoorbeeld aan een toename van traumaklachten, depressieve gevoelens, fysieke (pijn) klachten en een bemoeilijkte moeder-kind binding. Maar ook kunnen er problemen met borstvoeding ontstaan, relatieproblemen of angst om een nieuwe zwangerschap aan te gaan. Een ander gevolg is dat vrouwen eerder kunnen vragen om pijnmedicatie bij een eventuele volgende bevalling. Voor partners is het soms lastig om helemaal te begrijpen waarom de bevalling een traumatische ervaring is geweest. Andere partners hebben zelf ook een heel nare ervaring gehad.

Als je een traumatische beleving hebt gehad tijdens de bevalling, is het van belang om erover te gaan praten, zodat je het een plekje kunt geven. Bevallen is een unieke, zeer persoonlijke en emotionele gebeurtenis voor vrouw én man. Veel mensen weten nog lang nadien de emoties en het verloop van die dag goed te herinneren. Een bevalling waar je goed op terug kijkt, kan je sterker maken, meer zelfvertrouwen geven en een voldaan en trots gevoel. Het kan evenzeer een stevige basis zijn voor het ouderschap, een sterke impuls aan je relatie geven en voor persoonlijke groei zorgen.

Behandeling van trauma

Praktijk MINT biedt psychologische behandeling voor angst en traumaverwerking. De meest effectieve behandelingen zijn EMDR en Cognitieve Gedragstherapie. De kans op een trauma is soms te verkleinen door een goede, innerlijke voorbereiding op de bevalling en een geboorteplan. Ook hier kan MINT bij ondersteunen.

Gevoel van regie

Gevoel van regie,

Als vrouwen en mannen een traumatische (bevallings)ervaring hebben gehad, heeft dat gevolgen voor de rest van hun leven – als ze dit niet helen. Een traumatische geboorte-ervaring heeft niets te maken met de baby of de gebeurtenis. Je kunt bevallen zijn met een keizersnede en daar een trots en goed gevoel aan over houden. Maar het kan ook zijn dat je objectief gezien een ideale bevalling hebt gehad en daar wél een trauma aan over houden. Het zit dus niet in de geboorte zelf, het zit ‘m in jouw persoonlijke gevoel van regie over je eigen bevalling en aan de behoefte te begrijpen en begrepen te worden.