Blog

Dat boeddistische wijsheid is overgewaaid naar onze kant van de wereld is o.a. merkbaar aan dat er in tijdschriften, in kranten en op internet veel over het onderwerp te lezen is. “Wie een knoop in z’n buik heeft van ellende wordt in mindfulness geleerd deze knoop wel te voelen maar er niets mee te doen. Symptoombestrijding dus”. “Mindfulness maakt ons gelukkig en gezond”. “Van mindfulness worden we productief en stressbestendig”. “Mindfulness past in de trend van het maakbare geluk – ‘gelukkig zijn’ is een intrinsiek doel”. “Met de mindfulnessmethode leer je negatieve emoties weg te blazen”. “Niets doen en relaxen”. Een greep uit redenaties die je tegenkomt in de media. Het publiek kan door de publicatie van deze niet kloppende informatie op het verkeerde been gezet worden. Voor de verdieping van wat mindfulness werkelijk omvat, zou ik willen beginnen een meer reëel, waarachtig en objectief licht op het onderwerp te schijnen.

Wat mindfulness niet is
Vermoedelijk heb ik slecht nieuws: mindfulness gaat je niet gelukkig maken en je bevrijden van al je problemen en zorgen. Dat wil zeggen dat je niet leert hoe je een leven zonder teleurstelling, pijn, somberheid, angst, onzekerheid of twijfels kunt leiden. De gedachte om je leven zonder ongenoegens te leven versterkt zelfs klachten of psychisch leed.

Het beoefenen van mindfulness is gebaseerd op aanvaarding van leed en het vergroten van mentale flexibiliteit. Om mindfulness vaardigheden eigen te maken, kan een Mindfulness Based Stress Reduction training gevolgd worden. Dat er inmiddels een ruim aanbod van trainingen is in ons land, is nou de andere (positieve) kant van de toenemende populariteit. Mensen die kampen met bijvoorbeeld somberheid, angst, onzekerheden, pijnklachten, onrust, levensvragen, concentratiemoeilijkheden, of een zoektocht naar verdieping komen hier op af. In de training leer je vaardigheden die je helpen anders om te gaan met gedachten en gevoelens. Er wordt gewerkt met verschillende lichaams-, meditatie- en leefstijloefeningen.

Mindfulness combineert Oosterse wijsheid met Westerse psychologie. Dat klinkt niet bepaald als “hippe” gespreksstof, toch? Deze oefeningen vergen veel geduld, tijd en doorzettingsvermogen. Er wordt gewerkt aan het veranderen van mentale patronen die vaak al heel lang een rol spelen. Ze kunnen een gewoonte zijn geworden. We kunnen ze alleen veranderen als we tijd en inspanning steken in het verwerven van vaardigheden en inzicht. En die beoefening halen we niet uit internetblogs of magazines (ook niet uit dit artikel dus!).

Wat kun je leren vanuit mindfulness?
Het goede nieuws is dat het je leven boeiender, levendiger en bevredigender maakt. Aan de andere kant betekent het ook dat je onder ogen leert zien wat er werkelijk aan de hand is, ook als het onaangenaam en moeilijk is. In de praktijk zul je ervaren dat het onder ogen zien en erkennen van je problemen op de lange duur een hele effectieve manier kan zijn om je minder ongelukkig te voelen. In een training leer je ‘zachte’ manieren om met ongemak om te gaan.

Aandachtig leven is het tegenovergestelde van in een automatisch patroon vervallen en de dingen beoordelen, verbeteren, of anders willen dan ze zijn. Aandachtig leven betekent op een vriendelijke en geïnteresseerde manier de dingen ervaren zoals ze op dat moment zijn, zonder iets te moeten doen om dingen te veranderen. Je hoeft geen doel te bereiken, anders dan opmerkzaam te zijn. Je streeft vooral niet naar een speciale toestand van ontspanning of geluk. Er kan natuurlijk wel ontspanning of een geluksgevoel optreden, maar dat is niet het uiteindelijke doel van mindfulness. Het kan wel gebeuren of niet gebeuren. Meer heeft mindfulness te maken met het (kunnen) verdragen en (kunnen) hanteren van ongemak. Zo ben je onderweg om de verantwoordelijkheid voor je eigen keuzes en leven te nemen en word je pas daadwerkelijk volwassen…